COVID-19 sonrası  hastalık belirtilerinin tanı ve takibinde çok önemli bir test: Diffüzyon testi (DLCO)

Akciğer Diffüzyon Testi  (DLCO) neden çok önemli ?

Dünyada ,2019 da başlayan COVID-19 pandemisinden beri, ağır veya orta şiddetli COVID-19 geçirmiş olanlarda  uzun süre devam eden şikayetler,  bazen de kalıcı olan hastalıklar rapor edildikçe, toplanan sonuçlar ; “Post Akut COVID-19 syndrome” (covid sonrası hastalık belirtileri) olarak tarif edildi.

 COVID-19 , ilk önce akciğerlerde hasar yaptığı zannedilirken , şimdi  birçok organa aynı anda zarar verdiği  anlaşılmıştır. Bu durumda hasar gören organların neden olduğu pek çok rahatsızlık birlikte görülmekte ,tanı ve tedavileri belirsiz kalmaktadır.    

Bu yazıda Amaç:

·         COVID -19  un  hastalık belirtileri iyileştikten  sonra  tekrarlayan veya uzun süre devam eden hastalık belirtilerinin nedenlerinin açıklanması

·         Vücudumuzun etkilendiği covid-19 sonrası belirtilerinin tarif edilmesi

·         COVID-19 sonrası hastalık belirti ve bulgularını ortaya çıkartan tanı metodlarının tartışılması.

COVID-19 Sonrası Hastalıkların , Tanı ve Tedavisinde Karşılaşılan Problemler:

COVID-19 geçirenlerde , hastalğın başlangıcından  sonra , 3-4 ay devam eden :

·         Aşırı yorgunluk hali,

·         Yaşam kalitesinde azalma,

·         Nefes darlığı,

·         Uzun süre devam eden kuru Öksürük

·         Geriye doğru boğaz-burun akıntısı

·         Baş dönmeleri

·         Uyku bozuklukları

·         Davranışlarında ,huzursuzluk, tuhaflıklar gibi sağlık sorunları yaşayan  hastalar sağlık merkezlerine başvurur . Yoğunluğu artan sağlık merkezlerinde bu “Post COVID-19 sendrom” şikayetleri çoğu zaman,detaylı incelemeleri yapılamadan genel rahatsızlık durumları olarak değerlendirilir,ve  şikayetleri giderici genel tedaviler verilerek  düzeltilmeye  çalışılır.

COVID-19 sonrası hastalıklar: COVID-19 hastalık ve belirtileri (PCR +,yüksek ateş, baş ağrısı , koku kaybı , öksürük, kas ağrıları , boğaz ağrısı gibi) başladıktan sonra , şikayetlerin 4-6 hafta daha devam etmesi durumu, “post covid-19 sendromu” olarak değerlendirilmelidir.

COVID-19 sonrasında gelişen hastalıkların klinik özellikleri:

·         Yorgunluk,

·         Nefes darlığı, göğüsünde daralma  hissi

·         Bitkinlik derecesinde yorgunluk

·         Beyin bulanıklığı, seremlik hali,

·         Kas güçsüzlüğü, kolunu, bacağını , başını kaldıramama hali

·         Başağrısı,

·         Tat , koku alma kaybının devam etmesi

·         öksürük

·         Depresyon hali

·         Hafif yüksek ateş hali (37,3C-37.5 C )

·         Çarpıntı

·         Baş dönmesi,

·         Kas ağrıları- eklem ağrıları

Nedenleri:

Sistemik inflamasyon : Ağır enfeksiyonlarda, yada yaralanmalardan sonra, vücut kendisini yenilemek, enfeksiyonu düzeltmek için bağışıklık sistemiyle (immun sistem) reaksiyon verir . Buna sitemik inflamasyon reaksiyonu denir. Bağışıklık sistemi hücrelerinin reaksiyonu aşırı olduğu zaman  (cytokine fırtınası) vücudun sağlam hücreleri , organları da hasar görmeye , parçalanmaya başlar. Bu aşırı  inflamasyonu  (cytokine fırtınası) bağışıklık  sistemi durduramassa  sistemik İnflamasyon denilen durum oluşur ve  birçok organ ve hücre hasar görür , buna bağlı hastalıklar ve şikayetler orataya çıkar .

Vücudun Etkilenen  organ – sistemler :

Post Akut COVID-19 sendromu , çoklu organ,sistemlerin etkilendiği bir durumdur. En sık etkilenen solunum , kardio- vasküler ( kalp –damar) ve hemapoitik ( kan – pıhtılaşma) sistemleri hasar gördüğünden bunlardaki  harabiyet bir çok hastalık ve ilişkili bir çok şikayetin nedeni olur . Bunlara ilaveten üriner (böbrek) ve nöropisikiyatrik ( sinir sistemi) organ ve  sistemleri de etkilenir.

COVID-19 geçirelerde, Akciğerlerin etkilenmesi, 

·         Aciğerin hava keseleri (alveoller) parçalanır, akciğer alveolleriyle kılcal kan damarları arasındaki ince tabaka hasar görür, kılcal damarlarda pıhtılaşma (emboli) tıkanmalara yol açar , oksijenin kana geçişi azalır. Yorgunluk, Nefes darlığı, çarpıntı , öksürük gibi belirtiler oluşur.

·         Pulmoner fibrozis gelişebilir. ( akciğer yapısının fonksiyonlarını kaybederek sertleşmesi, alveol harabiyeti )

AKCİĞER DİFFÜZYON TESTLERİ (DLCO) ;

COVID-19 sonrası, Akciğer ve Kalp anormaliklerinin tanı ve takibinde çok önemli bir test

Covid-19 geçirip iyileşen hastalarada , sonradan  akciğer, kalp fonksiyonlarının bozulduğu hasarlar görülebilmektedir. COVID-19 sonrası , akciğer sekelleri , pulmoner  enboli, kalp yetmezlliği,  Kalp kası iltihabı (myokarditis) (virüs genomu, %67  otopside kalp kasında bulunmuştur) , nefes darlığı ,yorgunluk , çarpıntı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Akciğer Diffüzyon Testi  (DL CO)    Bu test, oksijen gibi gazların akciğerinizden kanınıza ne kadar iyi geçtiğini ölçer.